Bệnh xơ gan là gì? Các giai đoạn hình thành của bệnh xơ gan

Bệnh xơ gan là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất liên quan đến gan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đây là tình trạng mà các tế bào gan bị tổn thương và dần dần được thay thế bằng mô sẹo, dẫn đến suy giảm chức năng gan. Việc hiểu rõ về các giai đoạn hình thành của bệnh xơ gan là điều cần thiết giúp chúng ta nhận biết sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời, từ đó bảo vệ sức khỏe lá gan một cách hiệu quả hơn.

Bệnh xơ gan là gì?

Xơ gan là tình trạng gan bị tổn thương nghiêm trọng do các tế bào gan bị phá hủy và thay thế bởi mô sẹo. Quá trình này làm suy giảm chức năng của gan, ảnh hưởng đến khả năng thải độc, chuyển hóa dưỡng chất, và sản xuất các protein cần thiết cho cơ thể. 

Bệnh xơ gan thường tiến triển chậm qua nhiều năm và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như viêm gan virus (đặc biệt là viêm gan B và C), lạm dụng rượu bia, hoặc nhiễm độc từ các chất hóa học. Khi gan bị xơ hóa, các mô sẹo sẽ dần thay thế các mô gan khỏe mạnh, làm cản trở quá trình lưu thông máu trong gan, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như suy gan, cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa, và ung thư gan.

Các giai đoạn hình thành của bệnh xơ gan

Bệnh xơ gan tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nặng, cụ thể hãy cùng Phòng Khám An Phước xem qua từng giai đoạn như sau:

Giai đoạn 1

Giai đoạn đầu tiên của xơ gan thường diễn ra âm thầm, không có dấu hiệu tổn thương rõ ràng ở gan. Tuy nhiên, các tế bào gan bắt đầu bị viêm, khiến gan phải cố gắng tự chữa lành và hình thành một lượng nhỏ mô xơ hóa. 

Ở giai đoạn này, bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng, nhưng rất khó xác định vấn đề ở gan do triệu chứng không rõ ràng. Nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, gan vẫn có khả năng phục hồi hoàn toàn.

Giai đoạn 2

Trong giai đoạn 2, áp lực tĩnh mạch cửa bắt đầu tăng lên, báo hiệu sự xuất hiện ngày càng nhiều của mô xơ hóa. Dấu hiệu gan bị tổn thương đã trở nên rõ ràng hơn, mặc dù người bệnh có thể chưa nhận thấy các triệu chứng nghiêm trọng. Việc loại bỏ nguyên nhân gây bệnh (như rượu bia, viêm gan virus) sẽ giúp tăng cơ hội hồi phục cho gan, ngăn chặn tiến triển sang giai đoạn nặng hơn.

Giai đoạn 3

Giai đoạn này đánh dấu sự xuất hiện của hiện tượng cổ trướng — tích tụ dịch lỏng trong ổ bụng, cho thấy gan đã bị xơ hóa nghiêm trọng. Lượng dịch tăng nhanh, khiến gan không còn khả năng tự phục hồi. 

Các triệu chứng điển hình bao gồm: ăn không ngon, sụt cân nhanh, mệt mỏi, da vàng, nhợt nhạt, phù chân, ngứa da không thuyên giảm, đường huyết dao động thất thường, và viêm da. Việc ghép gan thường được xem là phương pháp điều trị duy nhất để cứu sống bệnh nhân trong giai đoạn này.

Giai đoạn 4

Đây là giai đoạn cuối cùng, khi gan đã bị xơ hóa hoàn toàn, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan, và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Nếu không phát hiện kịp thời, bệnh nhân không thể thực hiện ghép gan và thường chỉ có thời gian sống khoảng 12 tháng. 

Triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm: mệt mỏi tinh thần, buồn ngủ nhiều, lòng bàn tay đỏ (dấu hiệu son), thay đổi tính cách, suy thận dẫn tới thiểu niệu, sốt cao và viêm màng bụng. 

Hiện tại, không có phương pháp điều trị hiệu quả cho xơ gan giai đoạn 4, vì vậy việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời ở các giai đoạn trước đó là vô cùng quan trọng để kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

>> Xem thêm: Bệnh viêm gan B có nguy hiểm không? Những điều bạn cần biết

Dấu hiệu của bệnh xơ gan

Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân thường không có biểu hiện rõ rệt. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn, một loạt triệu chứng bắt đầu xuất hiện:

• Mệt mỏi, chóng mặt: Cảm giác mệt mỏi kéo dài, chóng mặt thường xuyên ngay cả khi không vận động nặng.
• Chán ăn, sụt cân: Mất cảm giác thèm ăn, dẫn đến giảm cân đột ngột.
• Buồn nôn: Cảm thấy khó chịu và buồn nôn liên tục, đặc biệt là sau khi ăn.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp phải các vấn đề như:

• Dễ chảy máu hoặc bầm tím: Do gan suy giảm chức năng tạo các yếu tố đông máu.
• Phù nề ở chân và bụng: Xuất hiện tình trạng sưng phù do tích tụ dịch.
• Thay đổi màu da: Da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng do lượng bilirubin trong máu tăng cao.
• Ngứa da dữ dội: Kèm theo cảm giác khó chịu.
• Sao mạch: Các mạch máu nhỏ nổi lên giống hình dạng mạng nhện trên bề mặt da.
• Lòng bàn tay đỏ, móng tay trắng: Dấu hiệu điển hình của xơ gan.

Các thay đổi về trí tuệ cũng có thể xuất hiện:

• Giảm khả năng tập trung, trí nhớ kém: Có thể gây ra lú lẫn, mất trí nhớ tạm thời.
• Phụ nữ có thể mất kinh nguyệt, trong khi nam giới có thể suy giảm ham muốn tình dục, thậm chí xuất hiện tình trạng ngực to lên và chảy.

Những dấu hiệu khác của bệnh xơ gan có thể bao gồm:

• Nôn ra máu: Do giãn tĩnh mạch thực quản bị vỡ.
• Cơ bắp yếu đi: Gây ra tình trạng suy nhược toàn thân.
• Nước tiểu sẫm màu: Thường có màu nâu đậm bất thường.
• Sốt cao: Xuất hiện mà không rõ nguyên nhân.
• Bệnh về xương: Dễ bị loãng xương, xương dễ gãy.

Cần lưu ý rằng không phải bệnh nhân nào cũng có đầy đủ các triệu chứng kể trên. Một số biểu hiện của bệnh xơ gan có thể trùng lặp với các bệnh lý khác, vì vậy việc kiểm tra y tế khám chuyên sâu bệnh gan mật kỹ lưỡng là rất cần thiết để chẩn đoán đúng bệnh.

Lời kết

Xơ gan là một căn bệnh nguy hiểm với quá trình tiến triển âm thầm nhưng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Dù bệnh xơ gan có thể để lại những hậu quả nặng nề, nhưng nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời, người bệnh vẫn có cơ hội cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ. Lời khuyên An Phước gửi đến bạn là hãy chủ động bảo vệ gan để giữ gìn sức khỏe bền vững cho chính mình và người thân.