Nguyên nhân gây ra bệnh nóng gan và cách khắc phục hiệu quả

Bệnh nóng gan là tình trạng thường gặp do nhiều nguyên nhân như chế độ ăn uống không lành mạnh, lạm dụng rượu bia, căng thẳng kéo dài hoặc tác động của môi trường. Khi gan bị quá tải, cơ thể có thể xuất hiện các dấu hiệu như nổi mụn, ngứa ngáy, chán ăn, mệt mỏi,… Vậy đâu là nguyên nhân chính gây nóng gan và làm thế nào để khắc phục hiệu quả?

Nguyên nhân gây bệnh nóng gan

Cùng Phòng Khám An Phước tìm hiểu một số nguyên nhân chính gây nên bệnh nóng gan, đó là:

Viêm gan

Viêm gan là một trong những yếu tố chính dẫn đến tình trạng nóng gan, khiến gan bị tổn thương và suy giảm chức năng. Dưới đây là một số dạng viêm gan phổ biến:

• Viêm gan A: Thường lây qua thực phẩm hoặc nguồn nước nhiễm khuẩn. Dù gây ra tình trạng viêm gan, nhưng bệnh thường có thể tự khỏi mà không cần điều trị, thời gian phục hồi dao động trong vài tuần.
• Viêm gan B: Do virus HBV gây ra và lây truyền chủ yếu qua đường máu. Nếu được phát hiện sớm, bệnh có thể được kiểm soát bằng các phương pháp điều trị nhằm ức chế sự phát triển của virus. Người mắc viêm gan B thường gặp các triệu chứng bệnh nóng gan do virus tấn công tế bào gan.
• Viêm gan C: Là bệnh do virus HCV gây ra, lây lan qua đường máu. Ở giai đoạn đầu, viêm gan C thường không có biểu hiện rõ ràng, nhưng nếu không được kiểm soát, bệnh có thể tiến triển thành viêm gan mạn tính, gây tổn thương gan nghiêm trọng và dẫn đến bệnh nóng gan.
• Viêm gan D: Thường xảy ra ở những người đã bị viêm gan B, làm tình trạng bệnh trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn.
• Viêm gan E: Nguyên nhân chủ yếu do sử dụng nước uống không đảm bảo vệ sinh. Dù không gây biến chứng nghiêm trọng, nhưng bệnh có thể dẫn đến nóng gan và tự khỏi trong vài tuần.

Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi lượng chất béo tích tụ quá mức trong gan, làm suy giảm chức năng gan và dẫn đến tình trạng bệnh nóng gan. Bệnh được phân thành hai loại:

• Gan nhiễm mỡ do rượu: Do tiêu thụ quá nhiều bia rượu trong thời gian dài, khiến gan bị tổn thương và dễ tiến triển thành xơ gan hoặc suy gan nếu không kiểm soát kịp thời.
• Gan nhiễm mỡ không do rượu: Hình thành do thói quen ăn uống không lành mạnh, ít vận động, béo phì hoặc do một số bệnh lý chuyển hóa. Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến viêm gan nhiễm mỡ và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh gan nghiêm trọng.

Bệnh lý tự miễn

Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhận diện nhầm các tế bào khỏe mạnh và tấn công chúng, gây tổn thương gan và làm suy giảm chức năng gan. Một số bệnh lý tự miễn ảnh hưởng trực tiếp đến gan bao gồm:

• Viêm gan tự miễn: Hệ miễn dịch tấn công các tế bào gan, gây viêm nhiễm kéo dài. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành xơ gan hoặc suy gan nghiêm trọng.
• Xơ gan mật nguyên phát (PBC): Bệnh lý này ảnh hưởng đến các ống mật trong gan, gây tổn thương và làm mật tích tụ bất thường. Hậu quả là gan bị viêm, dẫn đến bệnh nóng gan, xơ gan và suy giảm chức năng gan theo thời gian.
• Viêm đường mật nguyên phát: Khi các ống dẫn mật bị viêm mãn tính, chúng dần bị tổn thương và thu hẹp, khiến mật không thể lưu thông bình thường. Tình trạng này làm gia tăng áp lực trong gan, dẫn đến viêm nhiễm và tổn thương gan kéo dài.

Yếu tố di truyền

Một số rối loạn di truyền cũng là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến gan, khiến gan bị tổn thương và dẫn đến tình trạng nóng gan.

• Hemochromatosis: Đây là tình trạng rối loạn chuyển hóa sắt, khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt và tích tụ trong gan. Nếu không được kiểm soát, tình trạng dư thừa sắt có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng.
• Bệnh Wilson: Một dạng rối loạn di truyền hiếm gặp khiến gan không thể đào thải đồng dư thừa ra khỏi cơ thể. Khi lượng đồng tích tụ quá mức, không chỉ gan mà các cơ quan khác như não cũng bị ảnh hưởng, gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
• Thiếu hụt alpha-1 antitrypsin (AAT): Đây là tình trạng gan không sản xuất đủ protein alpha-1 antitrypsin – một loại protein có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do enzyme. Khi thiếu hụt AAT, gan dễ bị tổn thương và có nguy cơ mắc các bệnh lý gan hoặc phổi

Chế độ dinh dưỡng kém cân bằng

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến gan bị quá tải là chế độ ăn uống không lành mạnh. Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm dầu mỡ, đồ chiên rán hay món ăn cay nóng khiến gan phải làm việc liên tục để xử lý và loại bỏ độc tố. Điều này vô tình làm tăng áp lực lên gan, dẫn đến tình trạng bệnh nóng gan.

Bên cạnh đó, thói quen ăn uống thiếu chất xơ, ít rau xanh, uống không đủ nước, cùng lối sống ít vận động, thức khuya thường xuyên và căng thẳng kéo dài cũng làm suy giảm chức năng gan. Khi gan phải hoạt động quá tải trong thời gian dài, nguy cơ bị bệnh nóng gan và tổn thương gan càng cao.

Dùng thuốc tây quá nhiều

Lạm dụng thuốc Tây cũng là một yếu tố tác động tiêu cực đến gan. Trong nhiều loại thuốc có chứa các hoạt chất mà gan phải xử lý để đào thải khỏi cơ thể. Khi sử dụng thuốc trong thời gian dài, các hợp chất này có thể tích tụ, khiến gan làm việc quá mức và dễ dẫn đến tình trạng nóng gan.

Ngoài ra, việc tự ý dùng thuốc mà không có hướng dẫn từ bác sĩ càng làm tăng nguy cơ tổn thương gan. Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh hay thuốc điều trị bệnh mãn tính mà không có kiểm soát có thể gây suy giảm chức năng gan nghiêm trọng.

Tiêu thụ chất kích thích quá mức

Các loại chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá đều ảnh hưởng tiêu cực đến gan. Khi tiêu thụ thường xuyên, gan phải làm việc liên tục để loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể. Về lâu dài, điều này không chỉ làm suy giảm chức năng gan mà còn tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về gan, trong đó có bệnh nóng gan.

Nếu không kiểm soát lượng tiêu thụ các chất kích thích và không duy trì một lối sống lành mạnh, gan sẽ dần bị tổn thương và khó phục hồi, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Dùng thuốc điều trị bệnh nóng gan

Khi gan bị nóng, nhiều người thường quan tâm đến việc sử dụng thuốc nào để cải thiện tình trạng này. Tuy nhiên, việc lựa chọn thuốc và thời gian sử dụng cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.

Trong Tây y, các loại thuốc mát gan, bổ gan được đánh giá cao nhờ khả năng giảm nhanh triệu chứng nóng gan. Đây là nhóm thuốc giúp hỗ trợ gan đào thải độc tố, giúp cơ quan này hoạt động tốt hơn. Người bệnh sử dụng đúng theo hướng dẫn có thể cảm nhận rõ sự thuyên giảm của các triệu chứng.

Hãy đến An Phước Clinic để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn cụ thể về dùng thuốc.

Bệnh nóng gan nên uống gì tốt?

• Trái cây giàu vitamin C: Những loại trái cây như bưởi, cam, chanh chứa hàm lượng vitamin C và chất chống oxy hóa cao, giúp hỗ trợ quá trình thanh lọc và thải độc của gan. Đồng thời, các dưỡng chất trong những loại quả này còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ suy giảm chức năng gan.
• Nhóm hạt ngũ cốc: Các loại ngũ cốc như ngô, yến mạch, gạo lứt, lúa mạch… đều rất giàu vitamin nhóm B, giúp tăng cường sức khỏe gan và hỗ trợ hoạt động chuyển hóa chất béo, bảo vệ gan khỏi nguy cơ bị tổn thương.
• Trà xanh: Trà xanh được biết đến là thức uống chứa nhiều chất chống oxy hóa, có khả năng hỗ trợ gan thải độc tố hiệu quả. Việc uống trà xanh hàng ngày có thể giúp thanh nhiệt, mát gan và cải thiện chức năng gan.
• Atiso: Atiso là loại thảo dược nổi tiếng với khả năng giải độc gan nhờ chứa cynarin và silymarin – hai hoạt chất giúp giảm cholesterol và lipid tích tụ trong gan. Sử dụng atiso thường xuyên sẽ giúp gan khỏe mạnh hơn và tránh được tình trạng bệnh nóng gan.
• Rau má: Theo y học cổ truyền, rau má có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và lợi tiểu. Uống nước rau má không chỉ giúp làm mát cơ thể mà còn hỗ trợ giảm các triệu chứng như mẩn ngứa, mụn nhọt do bệnh nóng gan gây ra.
• Nha đam: Nước nha đam đường phèn là một lựa chọn tuyệt vời để hỗ trợ gan giải độc, thanh nhiệt, giúp cải thiện tình trạng nóng gan.

Những thực phẩm cần hạn chế khi bị bệnh nóng gan

Một số thực phẩm bạn cần hạn chế ăn khi bị bệnh nóng gan bao gồm:

Rượu, bia

Rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan. Khi tiêu thụ rượu bia, gan phải hoạt động liên tục để xử lý ethanol, lâu dài sẽ làm suy giảm chức năng gan và dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng như viêm gan, xơ gan. Vì vậy, người bị bệnh nóng gan nên ngừng tiêu thụ rượu bia càng sớm càng tốt.

Đồ ăn cay, nóng

Thực phẩm cay, nóng có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể và gây áp lực lên gan, khiến tình trạng bệnh nóng gan trở nên trầm trọng hơn. Vì thế, hạn chế các món ăn nhiều gia vị cay nóng là cách giúp gan phục hồi tốt hơn.

Thực phẩm chế biến sẵn

Các loại thực phẩm đóng hộp hay đồ ăn chế biến sẵn thường chứa chất bảo quản và phụ gia có thể gây hại cho gan nếu sử dụng thường xuyên. Vì vậy, để bảo vệ gan, người bị bệnh nóng gan nên ưu tiên thực phẩm tươi và hạn chế đồ ăn công nghiệp.

Thực phẩm giàu dầu mỡ

Các món chiên, xào, rán chứa lượng dầu mỡ cao, khiến gan phải làm việc vất vả hơn để xử lý chất béo. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ nóng gan mà còn có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, béo phì.

Nội tạng động vật

Các loại nội tạng động vật như gan, tim, lòng, dạ dày… chứa hàm lượng cholesterol cao, làm ảnh hưởng đến quá trình thanh lọc độc tố của gan. Do đó, những ai đang bị bệnh nóng gan nên kiêng thực phẩm này để bảo vệ sức khỏe gan tốt hơn.

>> Xem thêm: Vì sao bệnh gan gây ngứa da? Nguyên nhân và cách điều trị

Lời kết

Bệnh nóng gan không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Để cải thiện tình trạng này, Phòng khám An Phước khuyên bạn cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, uống đủ nước, hạn chế bia rượu, tăng cường thực phẩm mát gan và duy trì lối sống lành mạnh. Quan trọng nhất, nếu triệu chứng kéo dài, nên thăm khám bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp.