Vàng mắt là dấu hiệu của bệnh gì? Cảnh báo sớm các bệnh về gan

Phát hiện lòng trắng mắt đột ngột chuyển sang màu vàng là một dấu hiệu báo động nghiêm trọng về sức khỏe. Đây không phải là một bệnh, mà là triệu chứng lâm sàng của một vấn đề y tế tiềm ẩn, thường liên quan đến chức năng gan. Bài viết này của Phòng khám An Phước sẽ phân tích chi tiết vàng mắt là dấu hiệu của bệnh gì và cảnh báo sớm các bệnh về gan liên quan. Hãy cùng tìm hiểu ngay!

Vàng mắt là dấu hiệu của bệnh gì?

Vàng mắt, hay còn gọi là hoàng đản củng mạc, là tình trạng lòng trắng của mắt có màu vàng. Nguyên nhân trực tiếp gây ra hiện tượng này là do nồng độ Bilirubin trong máu tăng cao bất thường, vượt quá ngưỡng cho phép.

Bilirubin là một sắc tố màu vàng cam, được tạo ra một cách tự nhiên khi các tế bào hồng cầu già bị phá vỡ. Thông thường, gan sẽ đảm nhận nhiệm vụ xử lý Bilirubin và đào thải ra khỏi cơ thể, chủ yếu qua phân.

Khi gan bị tổn thương hoặc đường mật bị tắc nghẽn, quá trình này bị gián đoạn. Bilirubin không được đào thải, tích tụ lại trong máu. Do củng mạc mắt có cấu trúc giàu elastin, một loại protein có ái lực liên kết rất cao với Bilirubin, nên nó trở thành nơi “bắt màu” vàng sớm nhất và rõ ràng nhất, ngay cả khi nồng độ Bilirubin chỉ mới tăng nhẹ.

Phân loại 3 nhóm nguyên nhân chính gây vàng mắt

Khi tìm hiểu vàng mắt là dấu hiệu của bệnh gì, thường phân loại nguyên nhân thành 3 nhóm chính, dựa trên vị trí phát sinh vấn đề trong quá trình chuyển hóa Bilirubin:

Do bệnh về gan

Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến và đáng lo ngại nhất, trực tiếp liên quan đến các bệnh về gan. Khi tế bào gan bị viêm, tổn thương hoặc xơ hóa, chúng mất khả năng tiếp nhận và xử lý Bilirubin từ máu một cách hiệu quả. Các bệnh lý điển hình trong nhóm này bao gồm: viêm gan do virus, xơ gan, viêm gan do rượu, và ung thư gan.

Do tán huyết

Ở nhóm này, gan hoàn toàn khỏe mạnh nhưng hệ thống gan bị “quá tải”. Nguyên nhân là do lượng tế bào hồng cầu bị phá vỡ một cách ồ ạt và bất thường, giải phóng ra quá nhiều Bilirubin. Gan không thể xử lý kịp lượng Bilirubin tăng đột biến này, dẫn đến tăng Bilirubin gián tiếp trong máu và gây vàng mắt. Các bệnh lý thường gặp là: bệnh tan máu bẩm sinh (ví dụ: Thalassemia), sốt rét ác tính.

Do tắc mật

Ở nhóm này, gan vẫn làm tốt chức năng xử lý Bilirubin, nhưng ống mật bị tắc nghẽn. Bilirubin sau khi được xử lý không thể đi xuống ruột non để đào thải ra ngoài. Vì bị tắc, Bilirubin sẽ trào ngược trở lại vào máu và gây vàng mắt. Các nguyên nhân gây tắc mật phổ biến bao gồm: sỏi ống mật chủ, ung thư đầu tụy, hoặc viêm xơ đường mật.

Cảnh báo sớm: Các bệnh về gan nguy hiểm có dấu hiệu vàng mắt

Trong 3 nhóm nguyên nhân trên, nguyên nhân tại gan là phổ biến và tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhất. Nếu bạn bị vàng mắt, đây có thể là cảnh báo sớm cho các bệnh về gan nghiêm trọng sau đây:

Viêm gan virus cấp tính

Khi virus (đặc biệt là HAV, HEV, hoặc đợt cấp của HBV) tấn công ồ ạt, chúng gây ra tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan hàng loạt. Chức năng gan suy giảm cấp tính, không thể xử lý Bilirubin, dẫn đến vàng mắt, vàng da rõ rệt, thường kèm theo sốt và mệt mỏi.

Viêm gan virus mạn tính 

Đây là trường hợp nguy hiểm hơn vì bệnh thường diễn biến âm thầm. Viêm gan mạn tính  phá hủy gan một cách từ từ trong nhiều năm. Khi triệu chứng vàng mắt xuất hiện, điều đó thường cảnh báo bệnh đã ở giai đoạn nặng, cho thấy gan đã bị tổn thương đáng kể hoặc đã chính thức bước vào giai đoạn xơ gan. 

Xơ gan 

Xơ gan là hậu quả cuối cùng của nhiều bệnh gan mạn tính, khi các tế bào gan khỏe mạnh bị thay thế bằng mô sẹo. Gan trở nên chai cứng, mất chức năng. Khi khả năng xử lý Bilirubin của gan giảm nghiêm trọng, vàng mắt sẽ xuất hiện và thường là dấu hiệu của xơ gan mất bù, tiên lượng bệnh rất nặng.

Viêm gan do rượu và Bệnh gan nhiễm mỡ

Việc lạm dụng rượu bia hoặc tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ không được kiểm soát sẽ gây viêm gan kéo dài. Tình trạng này âm thầm tiến triển thành xơ gan (xơ gan do rượu, xơ gan do mỡ). Vàng mắt sẽ xuất hiện khi chức năng gan suy giảm đến mức báo động.

Xem thêm: Viêm gan do rượu có nguy hiểm không? Triệu chứng cần biết 

Ung thư gan

Các khối ung thư gan có thể gây vàng mắt theo hai cách. Thứ nhất, khối u phát triển lớn, phá hủy phần lớn mô gan lành, làm giảm chức năng gan. Thứ hai, khối u có thể chèn ép trực tiếp vào các đường mật bên trong gan, gây tắc mật tại gan.

Các nguyên nhân khác (Bệnh tự miễn, Thuốc)

Một số bệnh lý hiếm gặp hơn như viêm gan tự miễn, xơ gan ứ mật nguyên phát (PBC) cũng gây tổn thương gan và vàng mắt. Ngoài ra, ngộ độc một số loại thuốc (như Paracetamol liều cao) có thể gây suy gan cấp tính, dẫn đến vàng mắt.

Các triệu chứng đi kèm vàng mắt không thể bỏ qua

Nếu bạn bị vàng mắt, hãy lập tức kiểm tra các triệu chứng đi kèm sau đây. Chúng giúp các bác sĩ tại Phòng khám An Phước định hướng nguyên nhân gây bệnh nhanh chóng và chính xác hơn:

• Vàng da: Thường xuất hiện sau vàng mắt, bắt đầu từ mặt, sau đó đến lòng bàn tay, bàn chân và toàn thân.
• Nước tiểu sậm màu: Nước tiểu có màu vàng đậm như trà đặc hoặc màu bia (do Bilirubin được thận đào thải).
• Phân bạc màu: Phân có màu nhạt, màu xám hoặc trắng như đất sét (dấu hiệu của tắc mật).
• Ngứa da toàn thân: Rất phổ biến, do muối mật bị ứ đọng, tích tụ dưới da gây kích ứng.
• Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân: Dấu hiệu toàn thân của các bệnh về gan mạn tính.
• Đau bụng: Đau âm ỉ hoặc dữ dội vùng hạ sườn phải (vị trí của gan và túi mật).
• Sốt và ớn lạnh: Thường là dấu hiệu của nhiễm trùng (viêm gan cấp, viêm đường mật).

Cần làm gì ngay khi phát hiện bị vàng mắt?

Vàng mắt không phải là triệu chứng có thể tự điều trị hoặc bỏ qua tại nhà. Bạn cần hành động ngay lập tức và đúng cách để bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc

Sai lầm phổ biến và nguy hiểm nhất khi thấy mệt mỏi, vàng mắt là tự ý mua các loại thuốc “mát gan, giải độc” hoặc thuốc nam, thuốc lá không rõ nguồn gốc. Nhiều loại thảo dược không rõ nguồn gốc có thể gây độc cho gan, khiến tình trạng tổn thương gan nặng nề hơn. Theo việc điều trị bệnh gan cần tuân thủ phác đồ y học chính xác.

Gặp bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa – Gan mật ngay lập tức

Bạn không thể tự chẩn đoán vàng mắt là dấu hiệu của bệnh gì tại nhà. Cách duy nhất là đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để tìm ra nguyên nhân.

Các bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm máu: Để đo nồng độ Bilirubin, chức năng đông máu và các xét nghiệm virus viêm gan.
• Siêu âm bụng: Là phương pháp nhanh, rẻ tiền để kiểm tra cấu trúc gan, đường mật, phát hiện sỏi mật hoặc khối u.
• Chẩn đoán hình ảnh cao cấp (CT-Scan hoặc MRI): Có thể cần thiết để đánh giá rõ hơn các khối u hoặc tình trạng xơ gan.

Xem thêm: Bệnh viêm gan bí ẩn là gì? Triệu chứng cần chú ý để bảo vệ sức khỏe 

Tầm soát và điều trị bệnh gan uy tín tại Phòng khám An Phước

Khi phát hiện vàng mắt, việc lựa chọn một cơ sở y tế chuyên sâu là vô cùng quan trọng. phòng khám An Phước tự hào là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực Tiêu hóa – Gan mật, nơi bệnh nhân có thể tin tưởng để chẩn đoán và điều trị các bệnh về gan.

• Đội ngũ chuyên gia hàng đầu: Phòng khám quy tụ các bác sĩ, chuyên gia đầu ngành về Gan – Mật – Tụy, với nhiều năm kinh nghiệm điều trị các ca bệnh phức tạp.
• Hệ thống máy móc hiện đại: Phòng khám An Phước đầu tư hệ thống máy xét nghiệm tự động, máy siêu âm đàn hồi mô gan (Fibroscan) giúp chẩn đoán xơ gan mà không cần sinh thiết.
• Quy trình chuyên nghiệp: Chúng tôi cung cấp quy trình thăm khám nhanh chóng, khép kín, bảo mật thông tin, giúp bệnh nhân không phải chờ đợi lâu.
• Phác đồ điều trị cá nhân hóa: Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả chẩn đoán chính xác để đưa ra phác ido điều trị tận gốc (điều trị virus, can thiệp tắc mật, hoặc theo dõi xơ gan), chứ không chỉ điều trị triệu chứng vàng mắt.

ALT Text: Bác sĩ Phòng khám An Phước khám bệnh cho bệnh nhân có dấu hiệu vàng mắt.

Kết Bài

Tóm lại, vàng mắt là một dấu hiệu lâm sàng quan trọng, không bao giờ được chủ quan. Nó trả lời cho câu hỏi vàng mắt là dấu hiệu của bệnh gì bằng cách chỉ điểm các vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là các bệnh về gan như viêm gan, xơ gan. Ngay khi phát hiện triệu chứng này, bạn cần đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân. Hãy liên hệ ngay với phòng khám An Phước