Mỡ máu cao có gây đột quỵ không?

Khi đi khám sức khỏe định kỳ, không ít người nhận kết quả “mỡ máu cao” mà không hiểu rõ mức độ nguy hiểm của nó. Một con số tưởng chừng vô hại lại có thể là lời cảnh báo sớm về các bệnh tim mạch và đột quỵ. Vậy mỡ máu cao có gây đột quỵ không, và làm thế nào để kiểm soát chỉ số mỡ máu an toàn? Hãy cùng Phòng khám An Phước tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Mỡ máu cao là gì?

Mỡ máu cao, hay còn gọi là rối loạn lipid máu, là tình trạng nồng độ các loại chất béo trong máu – bao gồm cholesterol và triglyceride – vượt quá mức bình thường. Khi xét nghiệm mỡ máu, bác sĩ sẽ đánh giá dựa trên 4 chỉ số chính:

• Cholesterol toàn phần
• Triglyceride (TG)
• LDL-C (mỡ xấu)
• HDL-C (mỡ tốt)

Trong đó, LDL-C là yếu tố nguy hiểm nhất. LDL tăng cao khiến chất béo bám vào thành mạch máu, hình thành mảng xơ vữa, làm hẹp lòng mạch và cản trở máu lưu thông. Ngược lại, HDL-C có tác dụng loại bỏ cholesterol dư thừa, giúp bảo vệ thành mạch.

Mức LDL-C lý tưởng nên dưới 100 mg/dL. Khi chỉ số này vượt ngưỡng, người bệnh được xem là có nguy cơ rối loạn mỡ máu và cần được theo dõi chặt chẽ.

Mỡ máu cao có gây đột quỵ không?

Câu trả lời là có. Mỡ máu cao là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ thiếu máu não – dạng đột quỵ phổ biến nhất hiện nay.

Cơ chế hình thành

Khi LDL-C trong máu tăng, chúng bám vào thành mạch, hình thành mảng xơ vữa. Theo thời gian, mảng xơ vữa phát triển làm hẹp lòng mạch, khiến lượng máu lên não giảm đáng kể. Nếu một mảng xơ vữa bị nứt hoặc bong ra, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tạo cục máu đông để “vá” lại vết thương. Tuy nhiên, chính cục máu đông này có thể gây tắc nghẽn mạch máu não, dẫn đến đột quỵ.

Liên quan đến tăng huyết áp

Mỡ máu cao còn làm giảm độ đàn hồi của mạch máu, khiến tim phải làm việc mạnh hơn để bơm máu qua các mạch bị xơ cứng. Hệ quả là tăng huyết áp – yếu tố nguy cơ thứ hai gây đột quỵ. Khi huyết áp tăng kéo dài, thành mạch bị tổn thương và có thể vỡ, gây đột quỵ xuất huyết.

Tác động kép nguy hiểm

Nếu một người vừa bị mỡ máu cao vừa tăng huyết áp, nguy cơ đột quỵ có thể tăng gấp nhiều lần. Mạch máu vừa bị hẹp lại vừa yếu, khả năng chịu áp lực kém, dễ dẫn đến tắc hoặc vỡ mạch não.

Xem thêm: Cách kiểm soát và điều trị tăng huyết áp hiệu quả

Chỉ số 110 mg/dL có đáng lo không?

Khi nhận kết quả xét nghiệm “mỡ máu 110 mg/dL”, bạn cần xác định rõ đó là chỉ số nào:

• Nếu là LDL-C = 110 mg/dL, tức là cao hơn ngưỡng lý tưởng một chút, được xem là nguy cơ thấp đến trung bình.
• Nếu là cholesterol toàn phần = 110 mg/dL, đó lại là mức thấp, không đáng lo.
• Nếu là triglyceride = 110 mg/dL, đây là chỉ số bình thường.
• Nếu là HDL-C = 110 mg/dL, thì đó là điều rất tốt.

Vì vậy, không nên chỉ nhìn vào con số “110 mg/dL” mà khẳng định mỡ máu cao hay thấp. Quan trọng là xác định đúng loại chỉ số và đối chiếu với các yếu tố khác như tuổi, giới tính, bệnh nền, thói quen sinh hoạt…

Nếu LDL-C của bạn cao nhưng không có bệnh nền tim mạch, Phòng khám An Phước khuyên thay đổi lối sống trong 3 tháng rồi xét nghiệm lại. Nếu chỉ số không cải thiện, mới cân nhắc dùng thuốc.

Mỡ máu cao gây đột quỵ như thế nào?

Cơ chế nguy hiểm của mỡ máu cao có thể được hiểu qua ba giai đoạn:

1. Tích tụ cholesterol trong thành mạch, hình thành mảng xơ vữa.
2. Hẹp lòng mạch, giảm lượng máu và oxy cung cấp cho não.
3. Mảng xơ vữa bong ra, tạo cục máu đông gây tắc nghẽn đột ngột – đây chính là thời điểm xảy ra đột quỵ.

Ngoài ra, mỡ máu cao còn làm tổn thương lớp nội mạc của mạch máu, khiến hệ thống đông máu dễ bị kích hoạt. Khi quá trình này xảy ra tại các mạch nhỏ trong não, nguy cơ hình thành cục máu đông càng cao.

Làm thế nào để giảm mỡ máu và phòng ngừa đột quỵ?

Việc kiểm soát mỡ máu cần thực hiện đồng thời trên nhiều khía cạnh: chế độ ăn, vận động, nghỉ ngơi và thăm khám định kỳ.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Hạn chế chất béo xấu: Giảm các món chiên rán, thức ăn nhanh, nội tạng động vật, da gà, thịt đỏ nhiều mỡ.
• Ưu tiên chất béo tốt: Dùng dầu ô liu, dầu cá, dầu hạt lanh, ăn nhiều cá biển như cá hồi, cá thu, cá trích.
• Tăng rau xanh và trái cây: Bổ sung chất xơ giúp giảm hấp thu cholesterol trong ruột.
• Ăn ngũ cốc nguyên cám: Yến mạch, hạt chia, đậu nành giúp cải thiện lipid máu.
• Giảm muối, đường và rượu bia: Các yếu tố này làm tăng huyết áp và rối loạn chuyển hóa chất béo.

Tập thể dục đều đặn

Tập thể dục giúp tăng HDL (mỡ tốt) và giảm LDL (mỡ xấu). Người trưởng thành nên duy trì ít nhất 150 phút vận động vừa phải mỗi tuần, như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hoặc yoga. Nếu có bệnh nền, nên hỏi ý kiến bác sĩ để chọn bài tập phù hợp.

Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia

Hút thuốc làm giảm mỡ tốt và phá hủy thành mạch máu. Trong khi đó, rượu bia làm tăng triglyceride. Việc loại bỏ hai thói quen này giúp cải thiện đáng kể sức khỏe tim mạch.

Kiểm soát các bệnh lý đi kèm

Người bị tiểu đường, cao huyết áp, béo phì hoặc bệnh thận mãn tính cần đặc biệt chú ý vì đây là nhóm có nguy cơ đột quỵ cao hơn. Việc điều trị ổn định các bệnh nền sẽ giúp giảm gánh nặng cho hệ tim mạch.

Dùng thuốc khi cần thiết

Nếu thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát, bác sĩ có thể chỉ định thuốc hạ mỡ máu. Nhóm thuốc phổ biến nhất là Statin, có tác dụng giảm LDL và ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa. Tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý dùng thuốc mà cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

Xem thêm: Rối loạn mỡ máu là gì? Nguyên nhân và triệu chứng

Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ cần nhớ

Người có mỡ máu cao cần cảnh giác với những dấu hiệu sau:

• Méo miệng, nói khó, cười lệch
• Tê hoặc yếu tay chân một bên cơ thể
• Mất thăng bằng, đi loạng choạng
• Mờ mắt hoặc mất thị lực đột ngột
• Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân
• Mất kiểm soát tiểu tiện, đại tiện

Nếu có một hoặc nhiều triệu chứng trên, hãy đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức. Thời gian “vàng” cấp cứu đột quỵ là trong 3–6 giờ đầu – càng sớm, khả năng hồi phục càng cao.

Những sai lầm thường gặp khi bị mỡ máu cao

• Chủ quan vì không có triệu chứng: Mỡ máu cao thường tiến triển âm thầm, nhưng hậu quả lại nặng nề.
• Tự mua thuốc uống: Dùng thuốc không đúng loại hoặc liều có thể gây hại gan, cơ và phản tác dụng.
• Tin vào “thuốc giảm mỡ máu tự nhiên”: Nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể chứa hoạt chất nguy hiểm.
• Không tái khám định kỳ: Việc xét nghiệm lại sau 3–6 tháng giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phù hợp.

Kết bài

Mỡ máu cao là “kẻ giấu mặt” đe dọa sức khỏe tim mạch và não bộ. Nó không gây triệu chứng ngay lập tức nhưng âm thầm tạo nên mảng xơ vữa, dẫn đến đột quỵ – căn bệnh có thể để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong.

Để bảo vệ bản thân, bạn nên chủ động kiểm tra mỡ máu định kỳ, duy trì chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục đều đặn và tránh các thói quen xấu. Nếu phát hiện chỉ số mỡ máu cao, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn điều trị đúng cách. Liên hệ với Phòng khám An Phước nếu bạn cần hỗ trợ tư vấn và điều trị.